غدير پيوند ناگسستني بامسئله ولايت دارد.اين ويژگي سبب شده است كه روز اعلام رسمي ولايت اميرمومنان (صلوات اله عليه) ازسوي نبي مكرم اسلام(صلي الله عليه وآله) راعيدغديرنام گذاري نموده اند. حادثه اي كه در 18 ذي حجه درصحراي غديراتفاق افتاد حادثه ي بس عظيمي بود كه تاريخ علي رغم بدعملي هايعده اي نتوانسته است آن رامخفي نميايد. درك صحيح وواقع بينانه از اين واقعه مستلزم وقوف به سخنان رسول خدا(صلي الله عليه وآله) در روز مذكور است، ازينرو فرازهاي از اين سخنراني دراين نوشتار بررسي گرديده است.
راز عظمت روز غدير
ستايش خداوندي را سزاست كه در يگانگي
بلند مرتبه و در تنهايش به آفريدگان نزديك است سلطنتش پر جلال و اركان
آفرينشش بزرگ است بر همه چيز احاطه دارد بي آنكه مكان گيرد و جا به جا شود وبر تمامي آفريدگان به قدرت و برهان خود چيره است .
پيامبر گرامى (ص ) در سال دهم هجرت براى انجام فريضه و تعليم مراسم حج به مكه عزيمت كرد. اين بار انجام اين فريضه با آخرين سال عمر پيامبر عزيز مصادف شد و از اين جهت آن را (حجة الوداع ) ناميدند. افرادى كه به شوق همسفرى و يا آموختن مراسم حج همراه آن حضرت بودند تا صد و بيست هزار تخمين زده شده اند.
مراسم حج به پايان رسيد و پيامبر اكرم (ص ) راه مدينه را، در حالى كه گروهى انبوه او را بدرقه مى كردند و جزكسانى كه در مكه به او پيوسته بودند همگى در ركاب او بودند، در پيش گرفت . چون كاروان به پهنه بى آبى به نام (غديرخم ) رسيد كه در سه ميلى (جحفه ) قرار دارد، پيك وحى فرود آمد و به پيامبر فرمان توقف داد.پيامبر نيز دستور داد كه همه از حركت باز ايستند و بازماندگان فرا رسند.
كاروانيان از توقف ناگهانى و به ظاهر بى موقع پيامبر در اين منطقه بى آب ، آن هم در نيمروزى گرم كه حرارت آفتاب بسيار سوزنده و زمين تفتيده بود، درشگفت ماندند. مردم با خود مى گفتند: فرمان بزرگى از جانب خدا رسيده است ودر اهميت فرمان همين بس كه به پيامبر مأموريت داده است كه در اين موقع نامساعد همه را از حركت باز دارد و فرمان خدا را ابلاغ كند.
فرمان خدا به رسول گرامى طى آيه زير نازل شد:
(يا ايها الرسول بلغ ما انزل اليك من ربك و ان لم تفعل فما بلغت رسالته و الله يعصمك من الناس ) (مائده : 67)
(اى پيامبر، آنچه را از پروردگارت بر تو فرود آمده است به مردم برسان و اگر نرسانى رسالت خداى را بجانياورده اى ; و خداوند تو را از گزند مردم حفظ مى كند).
اولاً: فرمانى كه پيامبر (ص ) براى ابلاغ آن مأمور شده بود آنچنان خطير و عظيم بود كه هرگاه پيامبر (بر فرض محال )در رساندن آن ترسى به خود راه مى داد و آن را ابلاغ نمى كرد رسالت الهى خود را انجام نداده بود، بلكه با انجام اين مأموريت رسالت وى تكميل مى شد.
به عبارتى ديگر، هرگز مقصود از (ما انزل اليك ) مجموع آيات قرآن و دستورهاى اسلامى نيست . زيرا ناگفته پيداست كه هرگاه پيامبر (ص ) مجموع دستورهاى الهى را ابلاغ نكند رسالت خود را انجام نداده است و يك چنين امربديهى نياز به نزول آيه ندارد. بلكه مقصود از آن ، ابلاغ امر خاصى است كه ابلاغ آن مكمل رسالت شمرده مى شود و تاابلاغ نشود وظيفه خطير رسالت رنگ كمال به خود نمى گيرد. ينابراين ، بايد مورد مأموريت يكى از اصول مهم اسلامى باشد كه با ديگر اصول و فروع اسلامى پيوستگى داشته پس از يگانگى خدا و رسالت پيامبر مهمترين مسئله شمرده شود.
پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله داستان غدير را ساده و بي‌اهميّت برگزار نكرد؛ بلكه تا آنجا كه توان داشت قبل از حادثه غدير، در حين ايراد خطبه و بعد از آن با دستورات و عنايات الهي رفتارهايي انجام داد كه هر يك به حادثه غدير بها و اهميّت مي‌داد.
مقدمه
پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله داستان غدير را ساده و بي‌اهميّت برگزار نكرد؛ بلكه تا آنجا كه توان داشت قبل از حادثه غدير، در حين ايراد خطبه و بعد از آن با دستورات و عنايات الهي رفتارهايي انجام داد كه هر يك به حادثه غدير بها و اهميّت مي‌داد. كيفيت اعلان رفتن به حجّة الوداع و نامهايي كه براي آن انتخاب شد، حضور جمعيّت كثير، همراه بردن صحابه و سرشناسان آنها، همراه بردن همسران پيامبر، سخنرانيهايي كه پيامبر قبل از خطبه غدير ايراد فرمودند، آياتي كه قبل و بعد از خطبه غدير نازل شد، نكات مهم در متن خطبه، كيفيّت بيعت گرفتن از مردم، بيعت خواص و ... همه از نقطههاي برجسته در واقعه غدير به حساب مي‌آيند؛ منتهي اين نقاط برجسته را به دو بخش مي‌توان تقسيم كرد: محورهايي كه توسط شخص پيامبر همراه با دستورات الهي و در زمان حيات شخص پيامبر صلي الله عليه و آله براي غدير ايجاد شد، و بخش ديگر برجستگيهايي كه بعد از رحلت پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و در طول تاريخ براي آن ايجاد شده است. آنچه پيش رو داريد، بيان محورهاي مربوط به زمان پيامبر صلي الله عليه و آله است.
غدير خم بسي موج‌آفرين است
تمام قصّه‌ها را برترين است
درون موج آن امواج بي‌حد
بشر را راهنمايي بهترين است