غدير از اساسىترين برنامه هاى پيامبر خدا(ص) براى دوام و عزت و شكوه اسلام و قرآن بود. او در بازگشت از حجةالوداع آخرين رسالت خويش را انجام داد. زيرا خدايش فرموده بود:
" يا ايها الرسول بلغ ما انزل اليك من ربك و ان لم تفعل فما بلغت رسالته والله يعصمك من الناس ان الله لا يهدى القوم الكافرين."(مائده/67)
اى پيامبر، آنچه از سوى پروردگارت بر تو نازل شده ابلاغ كن و اگر نكنى پيامش را نرساندهاى؛ خداوند تو را از گزند مردم نگه مىدارد. خداوند گروه كافران را هدايت نمىكند. (1)
در پى اجراى اوامر پروردگار و معرفى وصى و جانشين خود على بنابىطالب(ع) آيه اكمال دين: «اليوم اكملت لكم دينكم و اتممت عليكم نعمتى و رضيت لكم الاسلام دينا؛ امروز دين شما را كامل كردم و نعمت خود را بر شما تمام نمودم و اسلام را به عنوان آيين (جاودان) شما پذيرفتم» نازل (2)و روزغدير جشن ولايت و وصايت شد.
اهل بيت پيامبر و امامان بر حق شيعه، كه نگاهبان اسلام حقيقى بودند و سعى داشتند آن را از خطرات دور سازند، از هر فرصتى بهره بردند تاغدير را زنده بدارند و آن خاطره گرامى و به ياد ماندنى را مطرح كنند؛ زيرا در تابش آفتابغديراهداف والاى پيامبر جامه عمل پوشيد و براى فتنهانگيزى كج انديشان فرصت باقى نماند.
نگاهى گذرا به سيره فاطمه و اميرمؤمنان عليهماالسلام و ديگر امامان راستين شيعه ما را با اهميت واقعه غدير و نقش عظيم و سرنوشتساز آن هدايت و نيكبختى بشر آشنا مىسازد.
راويان، نويسندگان و مفسران اهل سنت و شيعه به واقعه غدير و آيات نازل شده درآن توجه بسيار داشتهاند. برخى از علماى شيعه مانند علامه طبرسى روايات(3) نزول آيه تبليغ(4)در سرزمينغدير را مشهور دانستهاند. از اهل سنت ابوالقاسم عبيدالله بنعبدالله حسكانى، از دانشمندان اهل سنت، نيز همين را مطرح مىكند. او احاديثغدير را در دوازده جزوه دسته بندى كرده، آن را «دعاء الهداة الى اداء حق الموالاة» ناميده است. (5)
ابوالعباس احمد بنمحمد بنسعيد مشهور به ابنعقده - مورد اعتماد مذاهب چهارگانه اهل سنت - دراين باره كتابى به نام «حديث الولاية»(6)تدوين كرده است.
علامه امينى نيز كتاب گرانسنگ «الغدير» را، در يازده مجلد، به رشته نگارش درآورد. آنچه در مجموعه اين آثار جلب توجه مىكند موضعگيرى آشكار ائمه اهل بيت عليهم السلام درباره اين واقعه مهم است، موضعگيريهايى كه ازاهميتغدير و نقش آن در سعادت بشر پرده برمىدارد. دراين مقاله به بررسى بخشى از اين موضعگيريها مىپردازيم:
احاديث دوازده جانشين